Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2019

Μεσογειακή Διατροφή και Άνοια





«Η άνοια είναι ένα σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από έκπτωση των νοητικών λειτουργιών. Ο ασθενής με άνοια παρουσιάζει προβλήματα στη μνήμη, την προσοχή, τη συγκέντρωση, την ομιλία και τη σκέψη, με αποτέλεσμα να προκαλούνται ποικίλες δυσκολίες στην καθημερινή, επαγγελματική και κοινωνική ζωή του
Οι άνθρωποι με άνοια μπορεί να έχουν δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων και στον έλεγχο των συναισθημάτων τους. Μπορεί επίσης να παρουσιάσουν αλλαγές στην προσωπικότητα. Τα ακριβή συμπτώματα που βιώνει ένα άτομο με άνοια εξαρτώνται από τις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν πάθει βλάβη από τη νόσο που προκαλεί την άνοια. Σε πολλές μορφές άνοιας, μερικά από τα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο σταματούν να λειτουργούν, χάνουν τις συνδέσεις τους με άλλα κύτταρα και πεθαίνουν. Η άνοια συνήθως είναι εκφυλιστική. Αυτό σημαίνει ότι η ασθένεια εξαπλώνεται σταδιακά μέσα στον εγκέφαλο και τα συμπτώματα του ατόμου χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου.

Ποιοι μπορεί να νοσήσουν από Άνοια
Ό κάθε άνθρωπος είναι πιθανόν να νοσήσει από άνοια, αλλά ο κίνδυνος αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι με άνοια είναι ηλικιωμένοι, χωρίς αυτό ταυτόχρονα να σημαίνει ότι  οι ηλικιωμένοι θα νοσήσουν απαραιτήτως από άνοια. Δεν αποτελεί φυσιολογική πορεία της γήρανσης, αλλά προκαλείται από ασθένεια του εγκεφάλου. Λιγότερο συχνά, άτομα ηλικίας κάτω των 65 ετών παρουσιάζουν άνοια και αυτή λέγεται ‘άνοια σε νεότερη ηλικία’. Υπάρχουν μερικές πολύ σπάνιες μορφές κληρονομικής άνοιας, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις άνοιας , δεν σχετίζονται τα γονίδια, ωστόσο οι άνθρωποι με οικογενειακό ιστορικό άνοιας έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν.
Ορισμένοι παράγοντες υγείας και τρόπου ζωής φαίνεται επίσης να παίζουν κάποιο ρόλο στον κίνδυνο ενός ατόμου να πάθει άνοια. Οι άνθρωποι με παράγοντες αγγειακού κινδύνου που δεν κάνουν θεραπεία όπως υψηλή αρτηριακή πίεση έχουν αυξημένο κίνδυνο, όπως και αυτοί που είναι λιγότερο σωματικά και πνευματικά δραστήριοι.

Μορφές  Άνοιας
Η συχνότερη  μορφή άνοιας  είναι η νόσος Αλτσχάιμερ και αποτελεί περίπου τα δύο τρίτα όλων των περιπτώσεων. Προκαλεί μια σταδιακή μείωση των γνωστικών ικανοτήτων που συχνά αρχίζει με την απώλεια της μνήμης. Η νόσος Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από δύο ανωμαλίες στον εγκέφαλο - αμυλοειδείς πλάκες και νευροϊνιδιακές αλλοιώσεις.
Η αγγειακή άνοια είναι η γνωστική δυσλειτουργία που προκαλείται από βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου. Μπορεί να προκληθεί από ένα και μόνο εγκεφαλικό επεισόδιο, ή από πολλά εγκεφαλικά επεισόδια που συμβαίνουν με την πάροδο του χρόνου.
Νόσος με σωμάτια Λιούη,  χαρακτηρίζεται από την παρουσία ανώμαλων μάζων πρωτεΐνης άλφα-συνουκλεΐνης που αναπτύσσονται μέσα στα νευρικά κύτταρα. Αυτές οι ανωμαλίες εμφανίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου προκαλώντας αλλαγές στην κίνηση, σκέψη και συμπεριφορά.
Άνοια Πρόσθιου Εγκεφαλικού Λοβού σημαίνει προοδευτική βλάβη στο μετωπικό ή και κροταφικό λοβό του εγκεφάλου. Τα συμπτώματα συχνά αρχίζουν όταν τα άτομα είναι στα 50 ή 60τους και μερικές φορές νωρίτερα. Υπάρχουν δύο κύριες εκδηλώσεις της άνοιας πρόσθιου εγκεφαλικού λοβού - μετωπική (που εμφανίζεται με συμπτώματα συμπεριφοράς και αλλαγές στην προσωπικότητα) και κροταφική (που εμφανίζεται με διαταραχές στον προφορικό λόγο).

Μεσογειακή Διατροφή και άνοια
Η ΜΔ χαρακτηρίζεται από υψηλή πρόσληψη λαχανικών, οσπρίων, φρούτων και δημητριακών, υψηλή πρόσληψη ελαιόλαδου συγκριτικά με την πρόσληψη κορεσμένων λιπιδίων, επαρκή πρόσληψη ψαριών, χαμηλή προς μέτρια πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων (κυρίως τυρί και γιαούρτι), χαμηλή πρόσληψη κρέατος και μέτρια πρόσληψη αιθανόλης, κυρίως με τη μορφή κρασιού κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
Σύμφωνα με μελέτες, έχει παρατηρηθεί ότι  η προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή, με μεγαλύτερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών φαίνεται να έχει ευεργετικά  αποτελέσματα, με ισχυρότερη την ευεργετική επίδραση των λαχανικών, πιθανόν λόγω των αντιοξειδωτικών, όπως τα καροτενοειδή, τα φλαβονοειδή, οι βιταμίνες C και Ε, αλλά και των φυτικών ινών (dietary fiber) ή των βιταμινών του συμπλέγματος Β.
Η κατανάλωση ψαριών, συνδέεται με την πρόσληψη ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (ω-3 polyunsaturated fatty acids, PUFA). Η οποία με τη σειρά της σχετίζεται με  μειωμένο κίνδυνο ΑΕΕ (Άνοιας Εγκεφαλικού Επεισοδίου), ιδιαίτερα ισχαιμικού.  
Οι σημαντικότερες ενώσεις που έχουν μελετηθεί για την αντιοξειδωτική τους δράση στο ΚΝΣ (Κεντρικό Νευρικό Σύστημα) και τη σχέση τους με την άνοια και τις γνωσιακές λειτουργίες είναι οι τοκοφερόλες (βιταμίνη Ε), το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C), τα καροτενοειδή (κυριότερος εκπρόσωπος το β-καροτένιο), τα φλαβονοειδή και δευτερευόντως η βιταμίνη Α. Μερικά από τα αντιοξειδωτικά έχουν να επιδείξουν και αντιφλεγμονώδη δράση, όπως η γ-τοκοφερόλη και η βιταμίνη C διατροφικών αντιοξειδωτικών, ιδιαίτερα φυλλικού οξέος και οι βιταμίνες συμπλέγματος Β.
Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β Εκτός από τις αντιοξειδωτικές βιταμίνες έχει εξεταστεί και η σχέση των βιταμινών του συμπλέγματος Β, κυρίως των βιταμινών Β6 και Β12, αλλά και του φυλλικού οξέος (Β9, ΦΟ), με την άνοια (ΝΑ και ΑΑ) και τις γνωσιακές λειτουργίες. Είναι γνωστό ότι η έλλειψη βιταμίνης Β1 προκαλεί το νευρολογικό σύνδρομο Wernicke-Korsakoff, η έλλειψη Β3 το σύνδρομο της πελλάγρας, το οποίο περιλαμβάνει και ανοϊκά συμπτώματα, ενώ η έλλειψη Β12 αποτελεί, εκτός από αίτιο μεγαλοβλαστικής αναιμίας, αντιστρεπτό σε αρχικά στάδια αίτιο άνοιας, το οποίο πρέπει να αποκλειστεί πριν από τη διάγνωση της ΝΑ.
Η μέτρια πρόσληψη οινοπνεύματος και κυριώς κρασιού έχει επίσης μια πιθανή προστατευτική δράση έναντι της άνοιας, λόγω των εμπεριεχόμενων βιολογικά ενεργών ουσιών, όπως τα αντιοξειδωτικά φλαβονοειδή ή άλλες πολυφαινόλες.
Τελειώνοντας η μικρότερη πρόσληψη ολικών, κορεσμένων και trans λιπιδίων φαίνεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη μείωση κινδύνου εμφάνισης Άνοιας .
Παρόλο που οι σχέσεις αυτές εμφανίζονται συχνά σημαντικές στις προοπτικές μελέτες παρατήρησης, αρκετές φορές παρατηρείται έλλειψη συσχέτισης, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί και αντίστροφη συσχέτιση.


Συμβουλές για πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου:
  • Έλεγχος των επίπεδων ομοκυστείνης στο αίμα (Η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ που περιέχει θείο και προκύπτει από το βασικό αμινοξύ της μεθειονίνης. Τα επίπεδα κυκλοφορίας της στο αίμα εξαρτώνται από ικανότητα ή αδυναμία επαρκούς μεταβολισμού της μεθειονίνης εξαιτίας τόσο γενετικών παραγόντων, όσο και της ανεπάρκειας ή υπερεπάρκειας των βιταμινών Β6, Β12 και φυλλικού οξέος στον οργανισμό).
  • Αύξηση πρόσληψης βιταμινών του συμπλέγματος Β
  • Αύξησης πρόσληψης απαραίτητων ω-3 λιπαρών οξέων
  • Κατανάλωση λιπαρών ψαριών τουλάχιστον 2 φορές/ εβδομάδα,
  • Καθημερινή κατανάλωση σπόρων: Κυρίως κολοκυθόσπορο και  λιναρόσπορο ή λινέλαιο
  • Πρόσληψη συμπληρωμάτων ω-3 (σε συνδυασμό  με βιταμίνη Ε, 400IU).
  • Αύξηση πρόσληψης αντιοξειδωτικών
  • Κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων από όλες τις ομάδες, αυξημένη κατανάλωση φρέσκων φρούτων & λαχανικών διαφόρων χρωμάτων καθημερινά (τουλάχιστον 6 μερίδες/ ημέρα), κατανάλωση ξηρών καρπών, ελαιολάδου, πράσινου τσαγιού, κόκκινου κρασιού, σπόρων & ξηρών καρπών
  • Διακοπή καπνίσματος
  • Αύξηση πρόσληψης ουσιών που ενισχύουν την ακετυλοχολίνη
  • Το αυγό αποτελεί πλούσια πηγή φωσφολιπιδίων.
  • Λήψη συμπληρωμάτων Ginkgo (Η χρήση των φύλλων του Ginkgo Biloba στην ιατρική πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα το 2800 π.Χ. Κλινικά δεδομένα έδειξαν ότι το Ginkgo Biloba είναι αποτελεσματικό στην αύξηση της ροής του αίματος στα άκρα και τον εγκέφαλο καθώς  βοηθάει και στη μνήμη)



Ταλαμάγκα Θεανώ
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος 
MSc στα Μεταβολικά Nοσήματα Oστών 
Pilates Mat & Props InstructorFlowbility Instructor

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ρεβίθια, ένας θησαυρός στο Μεσογειακό μας πιάτο (Προταση ημέρας: Ρεβιθοκεφτέδες)

Η καλλιέργεια του ρεβιθιού ήταν γνωστή από αρχαιοτάτους χρόνους στις περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο. Το κέντρο καταγωγής βρίσκεται πιθα...